W jaki sposób polepszyć jakość życia związaną z odpowiednim rytmem wypróżnień bez stosowania środków farmakologicznych? Jak pobudzić jelita do pracy?
Na wstępie muszę zwrócić uwagę na rodzaj zaparć jakich dotyczy ten artykuł, ponieważ zaparcie zaparciu nierówne.
Wyróżniamy dwie grupy zaparć: atoniczne i nawykowe oraz spastyczne. Każde z tych dwóch grup wymagają zastosowania odmiennej diety. W poniższym poradniku znajdują się informacje dotyczące zaparć atonicznych oraz nawykowych.
Zaparcia czynnościowe występują bardzo powszechnie. Mówimy o nich wtedy, kiedy dochodzi do długotrwałego zatrzymania stolca spowodowanego słabymi ruchami perystaltycznymi jelita grubego. Kiedy perystaltyka zwalnia dochodzi do nadmiernego wchłaniana wody w jelicie, przez co masy kałowe stają się zbite i twarde. Oddawanie stolca wiąże się z koniecznością nadmiernego parcia oraz towarzyszącym bólem, nierzadko pacjent odnosi wrażenie niepełnego wypróżnienia a oddawany stolec ma postać suchych wałków. Wizyty w toalecie odbywają się rzadziej niż dwa razy w tygodniu.
Problem zaparć dotyka osób:
- starszych
- z ograniczoną zdolnością poruszania się
- stosujących niektóre leki (opioidy)
- znajdujących się w sytuacjach stresowych, żyjących w ciągłym pośpiechu
- spożywających w pośpiechu nieregularne posiłki
- nie podejmujących żadnych aktywności fizycznych
- hamujących odruch defekacji
- stosujących dietę ubogą w błonnik pokarmowy
- chorujących na cukrzycę
- z niedoczynnością tarczycy
Postępowanie w leczeniu zaparć nawykowych polega na:
- wprowadzeniu lub zwiększeniu ilości błonnika i wody w diecie
- wprowadzeniu aktywności fizycznej
- zwróceniu uwagi na spokojną atmosferę podczas wypróżniania oraz nieignorowanie parcia na stolec
Dieta
Codzienna dieta powinna być bogata w błonnik nierozpuszczalny, który do jelita grubego przechodzi w stanie niezmienionym, a tam wiąże wodę i zwiększa masę stolca. Dodatkowo mechanicznie pobudza ruchy perystaltyczne oraz ukrwienie jelit. Aby błonnik spełnił swoją funkcję należy wypijać odpowiednią ilość wody. Zbyt duża ilość błonnika bez odpowiedniej ilości wody może spowodować bóle brzucha i wzdęcia.
Błonnik nierozpuszczalny zawierają:
- produkty zbożowe: kasze gryczana, kasza jęczmienna, płatki pszenne, płatki żytnie, otręby pszenne, ryż brązowy, makaron razowy, pieczywo pełnoziarniste, pieczywo graham
- warzywa: strączki (fasola, groch, groszek zielony, soczewica, cieciorka, fasolka szparagowa), kapustne (kapusta biała, czerwona, włoska, brukselka), korzeniowe (buraki, brukiew), kalarepa, kalafior, rzepa
- owoce: drobnopestkowe (jeżyny, maliny, porzeczki, truskawki, agrest), śliwki, żurawina, jabłka, gruszki, morele, owoce suszone (śliwki, figi, morele)
- orzechy
Największą zdolność wiązania wody oraz przyspieszenia perystaltyki jelit posiadają otręby, dlatego też przy wprowadzeniu ich do jadłospisu należy pamiętać o zwiększeniu ilości wypijanych płynów. W przeciwnym wypadku otrzymamy efekt odwrotny do zamierzonego, a dodatkowo ból brzucha oraz wzdęcia. Optymalne rezultaty przynosi spożycie 2-3 łyżek otręb dziennie (konieczne jest, aby ilość produktu zwiększać stopniowo).
Dobre rezultaty obserwuje się po wypiciu na czczo: namoczonych poprzedniego wieczoru w szklance wody suszonych śliwek, szklanki wody z dwoma łyżkami miodu, łyżki oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego bądź zjedzenie na czczo łyżeczki masła. Ponadto zastosowanie w zaparciach znajdują: babka płesznik (psylium), siemię lniane, nasiona babki jajowatej oraz nasiona kruszyny pospolitej (zabronione u kobiet w ciąży). Codzienną dietę należy wzbogacić o fermentowane przetwory mleczne oraz kiszonki, które dzięki zawartości probiotyków pomagają regulować pracę jelit.
Produktami, które działają zapierająco, i których należy unikać są: banany, ryż biały, pieczywo pszenne, makaron rozgotowany, kasza manna, skrobia ziemniaczana, mocna herbata, napar z czarnych suszonych jagód, kakao, czekolada, czerwone wino, ale również warzywa kapustne oraz strączkowe, które powodują wzdęcia.
Przykład jadłospisu jakościowego:
Przed śniadaniem szklanka wody z dwoma łyżkami miodu.
Śniadanie:
Kanapka z chleba pełnoziarnistego z masłem, liściem sałaty, szynką z indyka oraz kiełkami pszennymi. Pomidor pokrojony w plastry ze świeżą bazylią i łyżką oliwy z oliwek. Kawa lub herbata.
II śniadanie:
Koktajl z suszonych śliwek na bazie kefiru, z dodatkiem otręb pszennych oraz mieszanką przypraw (mielone goździki, kardamon, cynamon).
Obiad:
Zupa krem z dyni z ziarnami słonecznika i kleksem z jogurtu naturalnego. Makaron ze szpinakiem i łososiem gotowanym na parze. Kompot z jabłek, woda średniozmineralizowana.
Podwieczorek:
Kisiel z siemienia lnianego z owocami.
Kolacja:
Sałatka z rukoli, z pomidorkami koktajlowymi, papryką oraz jabłkiem, z sosem winegret. Kromka chleba pełnoziarnistego z masłem.
Jadłospis, który dla Was przygotowałam, jest propozycją dla tych osób, które nie posiadają dodatkowych chorób. Stosując powyższe wskazówki pamiętajmy, iż na każdego pacjenta mogą działać różne produkty i w różnych ilościach, dlatego gdy standardowe zalecenia nie zadziałają zapraszam do kontaktu.